Echt, replica, oud of antiek?
Ten eerste moet het voorwerp een zekere ouderdom bezitten. Doorgaans wordt daarbij uitgegaan van een leeftijd van minstens honderd jaar. In bepaalde gevallen is een voorwerp pas antiek wanneer het 125 of zelfs 150 jaar oud is. Ten tweede moet het door mensenhand gemaakt zijn en niet door een machine. Met betrekking tot het hanteren van het tweede criterium is een kanttekening te maken. In de tweede helft van de negentiende eeuw begon de bedrijfsmachine op volle toeren te draaien. De ambachten bleven natuurlijk gewoon bestaan, maar de machine werd ingeschakeld waar dat maar mogelijk was. Bijvoorbeeld bij het fabriceren van stoel- en tafelpoten; dat gebeurde zelfs al voor 1850. Hier gaat het om producten van (gedeeltelijke) mechanisatie. Maar ze zijn wel antiek!
Boeken
Voor boeken geldt een minder streng criterium: zij zijn antiek wanneer ze ten minste 75 jaar oud zijn. Boeken van een recenter datum, die echter niet meer bij de uitgever leverbaar zijn, heten zeldzaam. Bij het zogenaamd “modern antiquariaat” (of “ramsjen”) is er in het geheel geen ouderdomscriterium: hier gaat het om uitgevers-restanten die voor een fractie van de prijs worden verkocht.
Hoe wordt bepaald of iets echt is of vals?
Je kunt met betrekking tot antiek niet zo maar praten over echt of vals. Het komt er op aan of een antiek voorwerp inderdaad stamt uit de tijd van de stijl die het heeft. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een “gotisch “meubel dat in de zeventiende eeuw gemaakt is. In de zeventiende eeuw waren de heersende stijlen renaissance en barok, en geen gotiek. Het meubel is als gotiek vals, maar als antiek echt, omdat het minstens drie eeuwen oud is. En wat heet vals? Wanneer iemand een mooie zeventiende-eeuwse armstoel laat namaken voor eigen gebruik, is dat meubel dan vals of is het een mooie kopie? Vals wordt het meubel pas als het in de handel komt en bewust als authentiek en ‘echt uit de tijd’ verkocht wordt, terwijl het dit niet is. Omdat het onmogelijk is alles aan geven waarop moet worden gelet, is het raadzaam om voor aankoop van duurdere zaken naar een betrouwbare antiquair of veiling te gaan.